Arealbarometer for Norge
Areal egnet for matproduksjon
24. november 2024
Arealressurser
I Norge er det 11 342 376 dekar jordbruksareal, noko som utgjer omlag 3,5 prosent av landets areal.
Arealressurskartet AR5 gjev informasjon om ressursgrunnlaget i Norge. Det viser kva areal som kan brukast til landbruksproduksjon. Kartet gjev detaljert informasjon om arealressursane. Det vert brukt til planlegging, konsekvensutgreiingar, statistikkar og kontroll av arealtilskot i jordbruket.
Arealtype
dekar
%
11 342 376dekar
3,5%
104 433 273dekar
32,3%
Bebyggelse/samferdsel
4 067 110dekar
1,3%
80 480 930dekar
24,9%
123 417 330dekar
38,1%
Kjelde: Arealressurskart AR5, årsversjon 2023, NIBIO
Informasjonen om arealressursane er henta frå det detaljerte arealressurskartet AR5. For areal som ikkje er kartlagt i AR5, er det supplert med informasjon frå arealressurskartet AR50. Denne informasjonen bygger på topografisk norgeskart N50 og satellittbildetolking av snaumark.
Det kan vere noko avvik mellom i tal for areal som ikkje er kartlagt i AR5 og arealtal frå AR50. Dette vil i hovudsak skuldast generalisering og avrunding.
Les meir om arealressurskartet AR5 på NIBIO sine nettsider
Sjå arealressurskartet AR5 i karttenesta Kilden - NB: Zoom inn til kartet AR5 vises.
Korleis vert jordbruksareala brukt
Veksttype
dekar
%
Innmarksbeite
1 554 584dekar
15,8%
Grovfôr
5 063 873dekar
51,6%
Korn
2 971 270dekar
30,3%
Potet
115 051dekar
1,2%
Grønnsaker
69 720dekar
0,7%
Frukt og bær
40 125dekar
0,4%
Kjelde: Produksjonstilskot 2023, Landbruksdirektoratet
foretak
antall dyr
Melkekyr
6 488foretak
202 895antall dyr
Ammekyr
5 964foretak
108 363antall dyr
Vinterfôra sauer
13 012foretak
908 955antall dyr
Geiter
1 081foretak
44 665antall dyr
Avlspurker
794foretak
37 707antall dyr
Slaktegris
1 733foretak
1 439 983antall dyr
Verpehøner
1 297foretak
4 083 445antall dyr
Slaktekylling
497foretak
74 714 457antall dyr
Kjelde: Produksjonstilskudd 2023, Landbruksdirektoratet
Korleis er kvaliteten på jorda?
57,8 prosent av fulldyrka og overflatedyrka jord i Norge er jordsmonnkartlagt. I Norge har 94,4 prosent av den kartlagte jorda svært god eller god kvalitet
Temakartet Jordkvalitet er først og fremst eit verktøy for bruk i arealplanlegging. Jordkvaliteten fortel om jorda eller terrenget har begrensningar for plantedyrking. Eit flatt jorde med lite stein er til dømes lettare å drive enn eit steinrikt jorde i ei bratt skråning. Jordkvalitetskartet tek ikkje omsyn til klima. I Noreg er det lite areal som egner seg til jordbruk. Jordsmonnet sine eigenskapar, terrengforhold og klima er avgjerande for kvar ein kan dyrke ulike planter. Ein god agronomi tar utgangspunkt i dei naturlege føresetnadene på kvar stad.
Jordkvalitet
dekar
%
Svært god
3 422 347dekar
67,7%
God
1 350 410dekar
26,7%
Mindre god
278 821dekar
5,5%
Kjelde: Jordkvalitet, 2022, NIBIO
Jordkvalitet er delt inn i tre klassar; svært god, god og mindre god jordkvalitet. Inndelinga bygger på ei samla vurdering av eigenskapar ved jorda som er viktige for den agronomiske bruken, samt hellingsgraden på jordbruksarealet.
Les meir om jordkvalitet på NIBIO sine nettsider
Sjå meir statistikk over jordeigenskapar på NIBIO sine nettsider
Sjå kart over jordkvalitet i karttjenesta Kilden - NB: Zoom inn til kartet jordkvalitet vises.
Verdiskaping i jordbruket
NIBIO har berre gjort utrekningar for verdiskaping i jordbruket for nokre fylke og ikkje for heile landet, så vi kan dessverre ikkje vise tal for Noreg.
Les om utrekning av verdiskaping i jordbruket på NIBIO sine nettsider. Her er også dei einskilde rapportane med meir informasjon lenka opp.»
Nedbygging
Gjengroing
Oppdyrking
Kvifor er det viktig å ta vare på matjorda?
- Matjord er ein knapp og ikkje-fornybar ressurs.
- Klimaendringane vil endre vilkåra for matproduksjon verda over.
- Folkeauken gjer at vi treng meir areal til jordbruk.
- Nok mat, trygg mat, kortreist og god mat vert viktigare for livskvaliteten vår.
Eit dekar kveite kan gje 1000 brød kvart år!
Lite jordbruksareal i Noreg samanlikna med andre land
I Noreg er kun tre prosent av landarealet jordbruksareal, og berre ein tredjedel av dette er egna til produksjon av matkorn. Tre prosent er mykje lavere enn i andre land vi kan samanlikne oss med. OECD-landa har nær førti prosent.
Stortinget har vedteke at matproduksjonen i Noreg skal aukast med 20 prosent fram til 2030.
Folketalet i verda passerte 7 milliarder menneske i 2011, og er i 2050 venta å vere 9 milliardar. FAO har rekna ut at den globale matproduksjonen må aukast med 70 prosent innan 2050 for å sikre nok mat til alle (menneska på jorda).
Ei slik utvikling vil setje produksjonsareala under press. Det gjeld både kor mykje areal som er tilgjengeleg og kvaliteten på jordbruksareala.